नेपालमा आन्दोलन : १९ जनाको मृत्युपछि सामाजिक सञ्जाल प्रतिबन्ध फिर्ता

युवाहरूको नेतृत्वमा भएको आन्दोलन हिंसात्मक भएर कम्तीमा १९ जनाको मृत्यु र सयौँ घाइते भएपछि नेपाल सरकारले मंगलबार प्रमुख सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरूमाथि लगाइएको देशव्यापी प्रतिबन्ध फिर्ता लिएको छ।

“जेन जी आन्दोलन” भनेर वर्णन गरिएको प्रदर्शन तब सुरु भयो जब सरकारले फेसबुक, इन्स्टाग्राम, व्हाट्सएप, युट्युब र एक्ससहित २६ वटा प्लेटफर्महरू बन्द गर्‍यो। अधिकारीहरूले गलत सूचना र नक्कली खाताहरू नियन्त्रण गर्न नयाँ दर्ता नियम लागू गर्न प्रतिबन्ध लगाइएको बताएका थिए।

सोमबार हजारौँ विद्यार्थी र युवा कामदारहरूले काठमाडौं र अन्य शहरका सडकमा प्रदर्शन गरे, जसमा केहीले संसद भवनतर्फ मार्च गर्ने प्रयास पनि गरे। प्रहरीहरूले भीडलाई तितरबितर पार्न अश्रुग्याँस, पानी तोप, रबरका गोली र केही क्षेत्रमा गोली समेत चलाए। अधिकांश मृतक राजधानी र पूर्वका इटहरी र दमक जस्ता शहरमा भएको बताइएको छ।

“हामीलाई हाम्रो आवाज सुन्ने मात्र चाहिएको थियो,” काठमाडौंकी २० वर्षीया प्रदर्शनकारी सुष्मिता श्रेष्ठले भनिन्। “सामाजिक सञ्जाल हाम्रो अध्ययन र कामको अङ्ग हो।”

मुठभेडपछि गृहमन्त्री रमेश लेखकले राजीनामा दिए। प्रधानमन्त्री के.पी. शर्मा ओलीले युवाहरूको मृत्युमा दुःख व्यक्त गर्दै भने: “युवा जीवन गुमाउँदा हामी अत्यन्त दुःखी छौँ। सरकार मृतक परिवारलाई क्षतिपूर्ति र घाइतेलाई निःशुल्क उपचार उपलब्ध गराउनेछ।”

पछि सञ्चारमन्त्री रेखा शर्माले सबै प्लेटफर्म पुनः सञ्चालनमा आएको पुष्टि गरिन्। उनले पत्रकारहरूलाई भनिन्, “सरकारले प्रतिबन्ध फिर्ता लिने र १५ दिनभित्र छानबिन समिति गठन गर्ने निर्णय गरेको छ।”

प्रदर्शनकारीहरूले भने उनीहरूको असन्तोष केवल प्रतिबन्धसम्म सीमित नभएको, भ्रष्टाचार र आर्थिक निराशालाई पनि लक्षित गरेको बताएका छन्। कलेज विद्यार्थी प्रकाश राईले भने, “यो केवल एप्सको कुरा होइन, यो हाम्रो भविष्यको कुरा हो।”

विश्लेषकहरूका अनुसार आन्दोलनले नेपालका युवामाझ व्यापक असन्तुष्टि उजागर गरेको छ। युवाहरू देशको ४० प्रतिशतभन्दा बढी जनसंख्या ओगट्छन्।